علت بوي بد دهان چيست؟
بوي بد دهان يا تنفس بدبو مشكلي است كه اگر كسي با آن دست به گريبان باشد، حضور در اجتماع براي او سخت مي‌شود و از مواجهه با ديگران خجالت مي‌كشد، حتي در بسياري از موارد بوي بد دهان عاملي اضطراب‌آور است. به همين دليل اصلا عجيب نيست كه قفسه‌هاي فروشگاه‌‌ها پر از آدامس، انواع خوشبوكننده‌‌ها، دهان‌شويه و ديگر محصولات طراحي شده براي مقابله با بوي بد دهان هستند، اما همان‌طور كه خودتان هم مي‌دانيد اكثر اين محصولات تأثير موقتي دارند و مشكل بوي بد دهان را كوتاه‌مدت برطرف مي‌كنند. هيچ كدام درمان قطعي نيستند و علت بوي بد دهان و منشأ مشكل را از بين نمي‌برند. معمولا غذاهاي خاص، شرايط بهداشتي و عادات غذايي از دلايل معمول بوي بد دهان هستند. در بسياري موارد هم بوي بد دهان با اقدامات مربوط به بهداشت دهان و دندان برطرف مي‌شود، اما اگر اقدامات خودمراقبتي كه براي حل اين معضل انجام مي‌شود، جواب ندهد، حتما فرد بايد به دندانپزشك يا پزشك مراجعه كند تا مطمئن شود بيماري جدي‌‌اي عامل بوي بد دهان نيست. با ما و اين مقاله همراه باشيد تا درباره‌ي دلايل و علائم مختلف بوي بد دهان و درمان اين مشكل مطالب بيشتري بياموزيم.
رايحه‌اي كه از بوي بد دهان به مشام مي‌رسد، ممكن است تغيير كند يا انواع مختلفي داشته باشد كه بستگي به منبع و زمينه‌‌ي ايجاد بوي بد دارد. برخي افراد ممكن است بيش از حد نگران اين باشند كه دهان‌شان بوي بدي بدهد، در حالي كه يا اين بو خيلي خفيف است يا اصلا بويي وجود ندارد. در نقطه‌ي مقابل كساني هستند كه دهان‌شان بوي بدي مي‌دهد، اما اصلا متوجه آن نيستند. از آنجايي كه تشخيص بوي بد دهان براي خود فرد امكان‌پذير نيست مي‌توانيد از يك دوست نزديك بپرسيد دهان‌تان بوي بدي مي‌دهد يا نه؟ زماني كه مطمئن شديد دهان‌تان بوي بدي مي‌دهد، اول عادات بهداشتي خود را بررسي و سعي كنيد سبك زندگي‌تان را تغيير بدهيد، بعد از هر وعده‌ي غذايي دندان و زبان را مسواك بزنيد، نخ دندان استفاده و سعي كنيد آب بيشتري بنوشيد.
در صورتي كه بعد از تمام اين كارها بوي بد دهان‌تان از بين نرفت به دندانپزشك خود مراجعه كنيد. اگر منشأ بوي بد فراتر از مشكلات دهان و دندان است يا پاي بيماري جدي در ميان باشد، دندانپزشك براي مشخص شدن علت واقعي مشكل، شما را به پزشك ديگري معرفي خواهد كرد.
منشأ بوي بد دهان
بوي بد دهان معمولا از محيط دهان‌تان سرچشمه مي‌گيرد و ممكن است منشأ گوناگوني داشته باشد.
غذا
وجود ذرات غذا در محيط دهان و لزوم تجزيه‌ي آنها، باكتري‌هاي دهان را افزايش مي‌دهد و باعث بوي بد دهان مي‌شود. خوردن مواد غذايي خاص مثل سير، پياز، ادويه‌جات و ترشي‌جات هم به بوي بد دهان دامن مي‌زنند، اين مواد غذايي بعد از هضم وارد جريان خون مي‌شوند و از طريق ريه‌ها تنفس شما را تحت تأثير قرار مي‌دهند.
دخانيات
سيگار كشيدن به خودي خود بوي ناخوشايندي براي دهان ايجاد مي‌كند و معمولا نفس افراد سيگاري بوي بدي مي‌دهد كه موجب آزار ديگران مي‌شود، سيگاري‌ها معمولا دچار بيماري لثه هم مي‌شوند كه خودش منشأ بوي بد دهان است.
بهداشت نامناسب دهان و دندان
اگر مسواك نمي‌زنيد يا نخ دندان استفاده نمي‌كنيد، ذرات غذاي به جامانده در دهان‌تان بوي بدي ايجاد مي‌كنند. از طرفي معمولا جرم بي‌رنگ و چسبناكي( پلاك) كه روي دندان‌ها تشكيل مي‌شود، در صورت مسواك نزدن مرتب، لثه را تحريك مي‌كند و به مرور مابين دندان‌ها و لثه انباشته مي‌شود. از طرفي زبان شما هم محل تجمع باكتري‌هايي خواهد شد كه بوي بدي ايجاد مي‌كنند. دندان‌هاي مصنوعي هم اگر به‌طور منظم تميز نشوند يا درست سر جاي خود قرار نگيرند، محل تجمع باكتري‌ها، باقي ماندن غذا و ايجاد بوي بد مي‌شوند.
خشكي دهان
بزاق دهان ذراتي را كه منشأ بوي بد هستند از بين مي‌برد و به تميزي محيط دهان كمك مي‌كند. بيماري خشكي دهان يا زروستوميا، توليد بزاق دهان را كم مي‌كند و باعث بوي بد دهان مي‌شود. البته همان‌طور كه مي‌دانيد خشكي دهان در طول شب و زمان خواب طبيعي است و تنفس صبحگاهي بوي بدي مي‌دهد كه با شستن دهان برطرف مي‌شود. اين مسئله درباره‌ي افرادي كه با دهان باز مي‌خوابند شدت بيشتري دارد. خشكي دهان مزمن بيشتر به دليل مشكل غدد بزاقي يا وجود برخي بيماري‌هاست.
داروها
برخي از داروها چون باعث خشكي دهان مي‌شوند، غيرمستقيم در ايجاد بوي بد دهان دخيل هستند. برخي از داروها هم در بدن فعل و انفعالات شيميايي دارند كه تأثير آن در تنفس فرد به‌صورت بوي بد بروز مي‌كند.
عفونت‌هاي دهاني
بوي بد دهان ممكن است ناشي از زخم‌هاي دهاني بعد از جراحي‌هاي لثه يا كشيدن دندان باشد. ممكن است از پوسيدگي‌هاي دنداني نشئت بگيرد يا مربوط به زخم‌ها و عفونت‌هاي دهان و لثه باشد.
شرايط ديگر مربوط به دهان، حلق و بيني
بوي بد دهان ممكن است در اثر ايجاد توده‌هاي سنگ‌مانند كوچك ايجاد شود كه محل تجمع باكتري هستند و در منافذ لوزه‌ها تشكيل مي‌شوند. عفونت يا التهابات مزمن در بيني، سينوس‌ها و گلو كه موجب ترشحات پشت حلق مي‌شود هم يكي از عوامل بوي بد دهان است.
علل ديگر
بيماري‌هايي مانند سرطان‌ها و اختلالات متابوليك ممكن است بوي نفس فرد را به خاطر مصرف داروهاي شيميايي تغيير دهد. رفلكس مزمن اسيد معده (ريفلاكس) هم مي‌تواند با بوي بد دهان همراه باشد. در كودكان عامل ايجاد بوي بد دهان ممكن است به خاطر جا ماندن يك جسم خارجي مانند يك تكه غذا يا هر چيز ديگري در سوراخ بيني كودك باشد.
تشخيص نوع بوي بد دهان
معمولا وقتي به دندانپزشك مرجعه كنيد، تنفس شما هم از طريق دهان و هم نفس كشيدن از بيني مورد سنجش قرار مي‌گيرد و چون معمولا انتهاي زبان منشأ اصلي ايجاد بو است دكتر با برداشتن جرم روي انتهاي زبان و انجام آزمايش به علت بوي بد دهان پي مي‌برد.
اين فرايند پيچيده‌ي شيميايي، منشأ توليد بوي بد دهان را مشخص مي‌كند، اما ممكن است هميشه در دسترس نباشد يا هر مركزي امكانات مربوط به آن را نداشته باشد.
درمان بوي بد دهان
براي كاهش بوي بد دهان و كمك به جلوگيري از ايجاد حفره‌هاي دهاني كه غذا در آنها مي‌ماند يا پايين آمدن احتمال بروز بيماري‌هاي لثه بهترين راه اين است كه بهداشت دهان و دندان را به خوبي رعايت كنيد. با توجه به علت بروز مشكل، راه‌هاي درمان متفاوتي براي رفع بوي بد دهان وجود دارد. اگر دندانپزشك احتمال بدهد منشأ بوي بد دهان شما مربوط به يك عارضه‌ي ديگر يا پيش‌زمينه‌ي يك بيماري است، حتما شما را به پزشك ديگري معرفي خواهد كرد.
اگر علت بوي بد دهان مربوط به محيط دهان يا بيماري‌هاي مرتبط با دهان و دندان باشد، دندانپزشك اقداماتي را براي كمك به رفع مشكل شما انجام خواهد داد.
دهان‌شويه‌ها و خميردندان‌ها
در صورتي‌كه دليل بوي بد دهان‌تان تجمع باكتري و وجود پلاك‌هاي دنداني باشد، دنداپزشك حتما يك دهان‌شويه‌ي مناسب براي از بين بردن باكتري‌ها به شما معرفي خواهد كرد. او احتمالا خميردندان‌هاي ضدباكتري به شما توصيه مي‌كند كه باكتري‌هاي ايجادكننده‌ي پلاك دندان را از بين مي‌برند.
درمان بيماري‌هاي دهان و دندان
اگر مبتلا به نوعي از بيماري‌هاي لثه باشيد، بايد به يك متخصص بيماري‌هاي لثه (پريودنتيست) مراجعه كنيد. بيماري‌هاي لثه ممكن است باعث جدا شدن لثه از دندان‌ها يا تحليل رفتن لثه شود. اين بيماري‌ها باعث مي‌شوند لابه‌لاي فضاهاي خالي پر از باكتري‌هاي توليدكننده‌ي بوي بد دهان شود و بعضي اوقات اين باكتري‌ها فقط توسط فرد متخصص از بين خواهند رفت. گاهي هم ممكن است دندانپزشك به شما توصيه كند يك دندان معيوب كه عامل تجمع باكتري‌ها و ايجاد بو شده را بكشيد يا آن را ترميم كنيد.
روش‌هاي خانگي براي از بين بردن بوي بد دهان
براي كاهش يا جلوگيري از بوي بد دهان اين موارد را رعايت كنيد:
مسواك زدن بعد از هر وعده‌ي غذايي
حتما بعد از تمام وعده‌هاي غذايي با خميردندان حاوي فلورايد دندان‌ها را مسواك بزنيد (حداقل دو يا سه بار در روز)، حتي مي‌توانيد يك مسواك براي محل كارتان تهيه كنيد تا بتوانيد در وعده‌ي بين روز هم حتما دهان‌تان را مسواك بزنيد. خمير دندان‌هايي كه خواص ضدباكتريايي دارند بوي بد دهان را كاهش مي‌دهند.
حداقل يكبار در روز از نخ دندان استفاده كنيد
نخ دندان باعث مي‌شود ذرات غذا و پلاك‌هاي به جا مانده لابه‌لاي دندان‌ها از بين بروند و بوي بد دهان كمتر شود.
زبان‌تان را هم مسواك بزنيد
زبان شما محل تجمع باكتري‌هاست؛ بنابراين مسواك زدن زبان مي‌تواند بوي بد دهان را كم كند. افرادي كه اصطلاحا زبان‌شان بار دارد مثل سيگاري‌ها يا كساني كه دچار بيماري خشكي دهان هستند، تجمع باكتري‌ها در زبان‌شان شديدتر است و بايد از اسكراپر (لايه‌بردار) زبان براي تميز كردن زبان‌شان استفاده كنند. مي‌توانيد از مسواك‌هايي استفاده كنيد كه قسمت مخصوص تميز كردن زبان دارند.
دندان مصنوعي يا اجسام خارجي را كه در دهان استفاده مي‌كنيد تميز كنيد
اگر از دندان مصنوعي يا پلاك‌هاي اصلاح فك و دندان استفاده مي‌كنيد يا مجبور به استفاده از گاردهاي مخصوص دندان هستيد، حتما قبل از گذاشتن خوب تميزشان كنيد و بعد از غذا خوردن هم آنها را خوب بشوييد.
جلوگيري از خشكي دهان
براي آنكه دهان به اندازه‌ي كافي مرطوب باشد از سيگار كشيدن اجتناب كنيد، به جاي خوردن قهوه، نوشيدني‌هاي غيرالكلي و الكل كه به خشك شدن دهان منجر مي‌شوند، آب زياد بنوشيد. براي تحريك ترشح بزاق، آدامس بدون قند بجويد يا آبنبات‌هاي رژيمي بمكيد. اگر خشكي دهان‌تان مزمن يا شديد است به پزشك يا دندانپزشك مراجعه كنيد، آنها با دارو يا آماده‌سازي بزاق مصنوعي به شما كمك خواهند كرد.
رژيم غذايي
همان‌طور كه پيش از اين هم گفته شد مواد غذايي مصرفي شما در ايجاد بوي دهان مؤثر هستند، پس اگر مي‌خواهيد دهان‌تان بوي بدي ندهد از خوردن سير و پياز اجتناب كنيد. حواس‌تان باشد خوردن زياد خوراكي‌هاي شيرين هم مي‌تواند با بوي بد دهان مرتبط باشد.
مرتب مسواك خود را عوض كنيد
وقتي مسواك‌تان تغيير حالت داد يا ساييده شد آن را دور بيندازيد. تقريبا هر سه يا چهارماه يكبار مسواك جديدي بگيريد كه موهايي با زبري ملايم دارد.
مراجعه به دندانپزشك
به‌طور منظم براي معاينات دهان و دندان به دندانپزشك مراجعه كنيد. بهتر است اين مراجعات دوبار در سال انجام شود تا وضعيت سلامتي دهان و دندان يا در صورت داشتن دندان مصنوعي، وضعيت دندان مصنوعي‌تان مرتب بررسي شود.
منبع: چطور
برچسب: ،